28 Ağustos 2011 Pazar

NLP TEKNİKLERİ

NLP teknikleri; 18.  Yüzyılın başlarında ortaya çıkan, insanların istedikleri gibi bir yaşam sürebilmeleri, özel ya da iş yaşamlarındaki hedeflerine kolayca ulaşarak başarıyı en üst düzeyde yaşayabilmelerine olanak tanıyan bilgi ve teknikler bütünüdür.
NLP  ‘’Neuro Linguistic Programming’’in ilk harflerinden oluşmaktadır. NLP  kurucuları psikoloji,matematik ve bilgisayar üzerine eğitimler alan Amerikalı Richard Bandler ve dilbilimci John Grinder’dir.
‘’Neuro Linguistic Programming’’ olarak adlandırılan NLP teknikleri genel anlamda, oluştuğu sözcüklerin anlamlarına da bakarsak( Neuro=sinir sistemi, Linguistic=Kullandığımız dil, Programming=program); insanların beş duyu organıyla dışarıdan aldıkları bilgileri, beynimizin bir program dahilinde bunları özetleyerek kullandığımız dil ve davranışlarımız aracılığıyla dışarıya yansıtmasıdır.
NLP’ye göre insanlar NLP teknikleri ile zihinlerini kontrol altına alabilir ve zihinlerini, kendilerini başarıya ve mutluluğa götürecek şekilde yeniden programlayabilirler.
NLP  Teknikleri adını verdiğimiz blogumuzda NLP tekniklerinden insanları tanıma sanatına sahip olabileceğimiz ve iletişimde faydalanabileceğimiz  tekniklerden birisi olan Temsil Sistemlerinden bahsedeceğiz. İlerleyen zamanlarda diğer NLP teknikleri de blogumuzda kısaca yer alacaktır.

GÖRSEL TEMSİL SİSTEMLERİ

Görsel temsil sistemine sahip olan bir kişi konuşurken daha çok ‘’gördüğünüz gibi,göz göre göre,nereden bakarsan bak,gözüne kestirmek,göz atmak’’ gibi görsel mecazlardan yararlanır.

  •  Anlatılanları zihinde canlandırarak düşünürler
  • Zihinlerindeki görüntülere yetişmek için hızlı konuşurlar
  • Bir şeye karar verirken görünüşe bakarlar
  • Hızlı ve göğüs üstünden nefes alırlar
  • Çok hayal kurarlar
  • Bir şey satın alırken dış görünüşe önem vererek alırlar
  • Aynı anda birçok şeyi düşünürler

Örnek:
"Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden..."
Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden,
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,
Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak...
Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta,
Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...
Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;
Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,
Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmakta,
Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta...
Ahmet Haşim
Şiiri dikkatle inceleyecek olursanız, sembolist bir şair olan Ahmet Haşim’in, görsel imajlarla dolu dünyasını rahatlıkla görebilirsiniz.Görsel temsil sistemini kullanan kişiler, kurdukları cümlelerde genellikle ‘’görmek,bakmak,seyretmek,izlemek vb.’’ gibi sözcükleri kullanırlar.

İŞİTSEL TEMSİL SİSTEMLERİ



NLP teknikleri içindeki, yine kullandığımız temsil sistemlerinden biri olan İşitsel temsil sistemini inceleyelim.
İşitsel temsil sistemine sahip  bir kişi ‘’ayrı tellerden çalmak, kulakları tırmalamak, bir kulağından girmek öbüründen çıkmak,borusu ötmek’’ gibi mecaz kelimeleri konuşmalarında sıkça kullanır.

İşitsel Temsil Sistemine Sahip Kişiler:

  • Konuşurken kelimelere önem verirler
  • Seslerle düşünürler
  • İşlerin sıra ile yapılmasını isterler
  • Sözlerinin kesilmesinden hoşlanmazlar
  • Orta hızada nefes alırlar
  • Olaylara eleştirel bakarlar ve riskleri görürler
  • Seslere ve gürültüye karşı çok hassastırlar
  • Duyarak e tekrarlarla öğrenirler
·     
Örnek:
KAR MUSİKİLERİ
Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir bu;
Bin yıl sürecek zannedilen kar sesidir bu.

Bir kuytu manastırda duâlar gibi gamlı,
Yüzlerce ağızdan koro hâlinde devamlı,

Bir erganun âhengi yayılmakta derinden...
Duydumsa da zevk almadım İslâv kederinden.

Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta,
Tanbûri Cemil Bey çalıyor eski plâkta.

Birdenbire mes'ûdum işitmek hevesiyle,
Gönlüm dolu İstanbul'un en özlü sesiyle.

Sandım ki uzaklaştı yağan kar ve karanlık,
Uykumda bütün bir gece Körfez'deyim artık!

                                            Yahya Kemal Beyatlı

Dikkat ederseniz  şair, karın yağışı gibi görsel bir imajda bile müziğin ritimlerini duymuş.
Yahya Kemal’in kendi ifadesiyle de belirlenen bu işitsel ağırlıklı özelliğini,birçok şiirinin başlığında dahi görmek mümkün: Mohaç Türküsü,Kar musikileri,Sessiz Gemi,Eski Musiki,Gece Bestesi,Hayali Söyleniş,Siste Söyleniş…

NLP tekniklerinden olan temsil sistemlerinden işitsel temsil sistemini kullanan insanlar,kelimeleri özenle seçerek konuşurlar ve konuşmaları çok ritmik bir yapıya sahiptir.


DOKUNSAL TEMSİL SİSTEMLERİ


NLP Teknikleri içindeki, insanların iletişim tarzlarını çözmemizde büyük önemi olan temsil sistemlerinden işitsel temsil sistemine sahip olan kişiler genel olarak ‘’Sırtımda çok ağır bir yük var, bunun önemini hissediyorum, konuya parmak basmak,gururuna dokunmak’’ gibi mecazları kullanırlar.
Dokunsal Temsil Sistemine Sahip Kişiler:
·         Ağır ve durağan bir tempoda konuşurlar
·         Konuşma araları uzundur
·         Derinden nefes alırlar
·         Yapılacak işi önceden bilmek isterler
·         Dokunarak satın almak isterler
·         Konuşurken ellerini ve kollarını çok kullanırlar
·         Duygularını göstermekten çekinmezler
·         Hissederek ve uygulayarak öğrenirler
Örnek:
ŞAŞIRDIM KALDIM
Şaşırdım kaldım nasıl atsam adım;
Gün kasvet gece kasvet.
Bulutlar, sisler içinde bunaldım;
Gök mavisine hasret.

Olmuyor seni düşünmemek Tanrım,
Ummamak senden medet.
Suyun dibine vardı ayaklarım;
Suyun dibinde zulmet.

Kalmadı ümidin soluk ve cılız
Işığında bereket.
Ve ölüm, kapımda kişner, sabırsız
Bir at oldu nihayet.

Cahit Sıtkı Tarancı

NLP tekniklerinden dokunsal temsil sistemlerine örnek verecek olursak, 40 yaşına kadar bekar kalan Cahit Sıtkı Tarancı’nin o yaşa kadar yaşadığı düzensiz, uykusuz hayatı, kendisinde sürekli hoşnutsuzluk, üzüntü havalarıyla birlikte şiirlerine yansımıştır. Şiirlerinin çoğunda karamsar halleri, kuruntuları ve iç sıkıntılarının yanı sıra korku ve özleyişlerini de açığa vurur.

NLP EĞİTİMİ VE GÖZ ERİŞİM İPUÇLARI

NLP eğitimi içinde yer alan temsil sistemlerinden ve özelliklerinden bahsettik. İnsanların temsil sistemlerini öğrenmek için kullandıkları sözcüklere bakmanın yanında NLP’de ‘’Göz Erişim İpuçları’’ olarak adlandırdığımız göz hareketlerine bakarak da anlayabiliriz.

Kişilerin temsil sistemlerini öğrenmek için onların konuşmalarına ve düşünürken baktıkları yöne dikkat etmek gerekir.Bu çok önemli bir ipucudur. Çünkü göz hareketlerine bakarak bir insanın düşünme süreçlerini tanımak mümkündür.

Görsel Düşünme Süreçleri

Gözler yukarı doğru bakar.Sol tarafa bakış eskiden yaşanmış olan bir görüntünün hatırlanmasıdır.Kişi sağ yukarı bakıyorsa olmayan bir görüntüyü kafasında kurgulamaya çalışıyordur.Ancak bu sol elini kullananlar için tersine işler.
Görsel Hatırlama: Çocukken odanız ne renkti?
Görsel kurgu: Odanız mavi olsaydı nasıl görünürdü

İşitsel düşünme süreçleri

Gözler kulak hizasına bakar. Sol kulak hizasına bakış eskiden yaşanmış olan bir diyalogun ya da bir sesin hatırlanmasıdır. Sağ kulak hizasına bakış ise kurgulanan bir sesi ifade eder.
İşitsel hatırlama: İlkokul öğretmeninin sesini hatırlıyor musun ?
İşitsel kurgu: Eğer bir kaz gibi sesin olsaydı nasıl olurdu?

Dokunsal Düşünme Süreçleri 

Gözler aşağı doğru bakar. Sağ aşağıya bakış bir duygunun yaşandığına işaret ederken, sol aşağıya bakış ise içsel bir diyalogun olduğunu gösterir.
İçsel Diyalog: İstiklal Marşı’nı ezberden okuyabilir misiniz?
Dokunsal Hisler: Islak bir halıya dokunmak nasıl bir duygudur?

NLP teknikleri;kendimizi ve insanları tanıma sanatını bize kazandıran önemli teknikleri sunmakla birlikte, temsil sistemleri tekniği, gördüğünüz üzere insanların iletişim şekillerini çözmek için bize mükemmel ipuçları vermektedir.